
Uçuş rötarları seyahat eden herkesin canını sıkan şeylerden biri. Amerika’da bu tür durumlarda yolcu hakları biraz karışık—her havayolu farklı oynuyor. Ama sık sık duyulan şu "2 saat kuralı" var ya, işte onun üstünde duracağız. Gerçi bu kuralın arkasında sert bir yasa yok ama yine de birçok yolcunun ne beklemesi gerektiğine dair bir fikir veriyor. Hadi şimdi bu işin ne olduğunu, ne anlama geldiğini ve yolcuların ne yapabileceğini konuşalım.
Amerika’daki havayolları genelde gecikmeler 2 saati aşınca bazı destekleri devreye sokuyor. Avrupa’daki EC 261/2004 kadar katı kurallar yok, ama bazı havayolları gönüllü olarak yolculara yardım etmeye çalışıyor.
2 saati geçen gecikmelerde bazı havayolları yemek kuponu ya da seyahat kredisi verebiliyor ama bu şirketten şirkete değişiyor.
Alacağınız tazminat genelde biletinizi alırken kabul ettiğiniz sözleşmelere yani "contract of carriage" denilen belgede yazanlara bağlı.
Ulaştırma Bakanlığı (DOT), havayollarının yolcuları düzenli ve doğru şekilde bilgilendirmesini şart koşuyor ama iç hatlardaki gecikmeler için para iadesi zorunlu değil.
Yasal bir zorunluluk olmasa da, birçok Amerikan havayolu müşteri memnuniyetini korumak için bazı adımlar atıyor. 2 saatlik bir gecikmeden sonra şunları görebilirsiniz:
Bilgilendirme: Havayolları, gecikme süresi ve tahmini kalkış saatiyle ilgili düzenli güncellemeler yapmalı. Genelde en az 30 dakikada bir anons bekleyebilirsiniz.
Yemek Kuponları veya Atıştırmalıklar: Uçak rötar yaptığında özellikle 2 saati geçtiyse, bazı havayolları atıştırmalık ya da yemek kuponu veriyor. Bir nevi 'bekletiyoruz ama aç kalmayın' diyerek durumu telafi etmeye çalışıyorlar.
Yeni Uçuşa Yönlendirme: Bağlantılı uçağını kaçırdıysan, çoğu havayolu seni bir sonraki müsait uçağa almak için elinden geleni yapar. Yani tamamen ortada bırakmıyorlar.
Gece Konaklaması: Eğer gecikme geceyi kapsıyorsa ve sebep havayolundansa (mesela teknik arıza gibi), o zaman seni bir otele yerleştirmeleri gerekebilir. Genelde bu tür konaklama imkanı 2 saati aşan uzun gecikmelerde devreye giriyor.
Amerika’da ‘2 saat kuralı’ diye geçen şey, aslında yasal bir zorunluluk değil, daha çok havayollarının ne zaman destek vermeye başlayabileceğine dair bir eşik. Örneğin, 2 saati geçen gecikmelerde yemek kuponu veya başka bir uçuşa yönlendirme gibi imkanlar sunulabiliyor. Ama unutma, 2 saatin altındaki gecikmeler için maddi bir tazminat alma garantisi yok. En doğru bilgi için her zaman havayolunun taşıma sözleşmesine göz atmakta fayda var.
Yolcu hakları ülkeden ülkeye ciddi farklar gösterebiliyor. Örneğin:
ABD Kuralları: Ulaştırma Bakanlığı, havayollarının gecikme için yolculara tazminat ödemesini şart koşmaz. Daha çok doğru bilgilendirme ve güvenliğe odaklanır.
AB Kuralları: AB sınırlarından kalkan ya da AB menşeli havayollarıyla yapılan uçuşlarda, 3 saati aşan gecikmelerde (sebebine bağlı olarak) yolcuya tazminat ödenmesi zorunludur.
Kanada: AB’ye benzer şekilde, Kanada’da da havayolu kaynaklı uzun gecikmeler için yolcuya tazminat verilmesini zorunlu kılan kurallar vardır.
ABD'deki uygulamalar biraz daha cimri görünebilir ama merak etme, yine de havayolu şirketlerinin kendi politikaları ve kredi kartı seyahat sigortaları sana destek olabilir.
Rötar can sıksa da biraz girişken olmak yolculuk keyfini kurtarabilir. İşte birkaç öneri:
Havayolu Şirketinin Kurallarına Göz At: Taşıma sözleşmesini incele, rötar durumunda hangi haklara sahip olduğunu görebilirsin.
Yiyecek Kuponu ya da Yardım Talep Et: Rötar 2 saati geçtiyse, görevliye kibarca yemek çeki, seyahat kredisi ya da başka bir destek verilip verilmediğini sor.
Müşteri Hizmetleriyle İletişime Geç: Uzun gecikmelerde çağrı merkezi ya da danışma noktalarından daha iyi çözümler (mesela yeni bir bilet ya da upgrade) çıkabilir.
Seyahat Sigortanı Kullanmayı Unutma: Bazı kredi kartları ya da sigorta paketleri rötarlar için yemek, konaklama ya da alternatif ulaşım masraflarını karşılıyor. Fırsatı kaçırma!
Bilgileri Takipte Kal: Havayolu uygulamalarını ve resmi kaynakları kullanarak uçuş bilgilerini anlık takip et.
Daha iyi anlamak için birkaç örneğe bakalım:
Delta Air Lines: Genellikle 2 saati geçen rötarlarda yemek kuponu veriyorlar ama bu garanti değil, biraz şansa kalmış.
American Airlines: Büyük gecikmelerde yolcular müşteri hizmetleri masasına yönlendiriliyor, bazen yeniden rezervasyon ya da destek alınabiliyor.
Southwest Airlines: Esnek bilet politikalarıyla biliniyorlar. Uzun rötarlarda seyahat kredisi teklif etmeleri oldukça yaygın.
Amerika'da uçuş gecikmeleri için uygulanan 2 saat kuralı yasal olarak zorunlu olmasa da, havayollarının destek sağlamaya başlayabileceği genel bir referans noktası olarak kabul ediliyor. Bir gecikme anında en iyi sonucu alabilmek için havayolu şirketinin politikalarını önceden bilmek, personelle kibarca iletişim kurmak ve ekstra seyahat sigortasını değerlendirmek işine yarayabilir.
Haklarını ve seçeneklerini bilmek, can sıkıcı bir durumu daha kontrollü ve çözüm odaklı bir hale getirmene yardımcı olur.