
Ако штотуку ти кажале дека летот со TAP Portugal е преполн и нема место за тебе — диши длабоко. Да, нервозно е и нефер, ама во Европа имаш солидни права како патник. Препродажба на седишта се случува кај сите авиокомпании, па и кај TAP Portugal — иако се големи играчи во Лисабон и Порто, понекогаш продаваат повеќе карти отколку што има седишта, надевајќи се дека некои патници нема да се појават.
Кога планот ќе се распадне и ти останеш на аеродром, имаш право на пари, грижа и алтернативен лет. И да, тоа може да биде и до €600 по патник според европските правила. Ајде да го направиме ова практично: што можеш да бараш, што да прифатиш (а што никако), и како да добиеш обештетување без да се заглавиш во бирократија.
Препродажбата е намерна стратегија: авиокомпаниите предвидуваат дека мал дел од патниците нема да се чекираат, па продаваат повеќе карти за да ги наполнат летовите. Обично математиката им успева. Ама кога ќе се појават повеќе луѓе отколку што има седишта — некој мора да отпадне. Тој „некој“ можеш да бидеш ти.
TAP Portugal има многу врски преку Лисабон, како и летови до Мадеира, Азорите, и далечни дестинации во Америка и Африка. Комплексните рути и брзите преседнувања прават некои летови подложни на препродажба или губење врска. Во гужвани сезони — лето, Божиќ, Велигден — ризикот уште повеќе расте. Не е оправдување, ама барем објаснува зошто се случува.
Ако ти одбијат влез во авион поради препродажба на лет што полетува од ЕУ/ЕЕА/Обединетото Кралство (или пристигнува во ЕУ со европска авиокомпанија), имаш јасни права. Правилата се едноставни и на твоја страна.
Право на обештетување: Можеш да побараш парично обештетување од 250€, 400€ или 600€, во зависност од растојанието. Ова е посебно од пренасочување или враќање на парите за билетот.
Право на грижа: Додека чекаш, авиокомпанијата мора да ти обезбеди храна, пијалоци и начин да се јавиш или испратиш мејл. Ако си заглавен преку ноќ, ти следува хотел и превоз до/од аеродромот.
Право на избор: пренасочување или враќање: Можеш да избереш нов лет до крајната дестинација што е можно побрзо, да леташ подоцна кога ти одговара, или да добиеш целосен поврат на парите (плус лет назад до почетната точка ако си веќе на пат).
И уште нешто важно: авиокомпаниите прво мора да прашаат дали има доброволци што би се откажале од местото во замена за некои бенефиции. Ако се пријавиш доброволно, директно преговараш со авиокомпанијата и можеби нема да ти важи истата компензација според EU261. Ако те откачат без да прашаат, тогаш автоматски ти следува обештетување.
Доброволно: Се согласуваш да леташ подоцна. Авиокомпанијата може да ти понуди ваучери, милји или кеш. Преговарај — и тоа сериозно. Само имај предвид дека стандардната EU261 компензација можеби нема да важи ако сам се откажеш. Ако прифатиш, барај сè да биде напишано.
Недоброволно одбивање: Не си се согласил — те избрале. Според закон, ти следува обештетување, грижа и опции за нов лет или враќање на парите. Не се чувствувај притиснат да прифатиш ваучери наместо кеш.
Авиокомпаниите често нудат ваучери што може да истечат или да бидат комплицирани за користење. Имаш право на пари, обично преку банкарски трансфер. Ако сакаш кеш — кажи. Ваучерите се ок ако се дарежливи и често патуваш, ама не дозволувај удобноста да те чини вредност.
Ако те остават на аеродром поради препродадени билети, авиокомпанијата е должна да ти обезбеди основни работи — храна, пијалак и две комуникации (телефонски повици или пораки). Ако чекањето се одолговлечи, побарај ваучери. Ако мораш сам да платиш нешто, зачувај ги фискалните сметки — може да ти ги вратат „разумните“ трошоци.
Се зависи од растојанието на летот и каде ќе завршиш. Еве ти скратена верзија:
Растојание на летот | Стандардно обештетување | Можна 50% редукција ако те пренасочат и стигнеш во рок од… |
|---|---|---|
До 1.500 км | €250 | 2 часа |
1.500–3.500 км (и поголемиот дел од летовите во ЕУ над 1.500 км) | €400 | 3 часа |
Над 3.500 км (ако едниот крај е надвор од ЕУ) | €600 | 4 часа |
50% попуст важи само ако те пренасочат и стигнеш на крајната дестинација во тие временски рамки.
Ако доцниш повеќе од тоа, ти следува целосната сума.
Обештетувањето е по патник, не по резервација. Значи, секој — фамилија, другари, колеги — може да си побара посебно.
Ако патувањето ти вклучува преседнување преку Лисабон или Порто и поради bump го пропуштиш следниот лет, обештетувањето се пресметува според доцнењето на финалната дестинација и целото растојание на патувањето според билетот.
Прашај дали бараат волонтери и што нудат. Ако си флексибилен, преговарај паметно: потврдено место на следниот лет, пристап до лаунџ, оброк и хотел ако треба, и солидно обештетување. Не го потценувај своето време.
Ако не сакаш да се пријавиш доброволно, кажи директно: „Сакам да патувам како што ми е планирано. Ако ми одбијат влез во авион, ќе барам обештетување според EU261.“
Побарај грижа: ваучери за храна, вода, и хотел ако мораш да преноќиш. Не се двоуми – тоа ти е право.
Белешка за одбиено качување или потврда дека си откачен поради преполн лет.
Нова рута – документ што покажува пренасочување или откажување и поврат на средства.
Детали за доцнење: времето кога стварно си стигнал на крајната дестинација е важно за обештетување.
Борд карта (или скриншот од мобилната верзија).
Потврда за резервација и број на е-билет.
Сметки за неопходни трошоци (храна, превоз, хотел).
Секој мејл или СМС од авиокомпанијата за проблемот.
Португалија има неколку аеродроми и солидна железничка мрежа – супер спас ако те избркаат од лет.
Лисабон (LIS) и Порто (OPO) се главни точки. Ако едниот е преполн, побарај пренасочување преку другиот – може да се најде место.
Фаро (FAO) е за Алгарве. Ако одиш кон јужна Португалија или Андалузија, размисли да слеташ таму.
Фуншал (FNC) на Мадеира и Понта Делгада (PDL) на Азорите се клучни за островски патувања. Ако нема место, барај следен лет преку некој копнен аеродром.
Ако патуваш кон северна Шпанија или централна Иберија, Vigo, Santiago de Compostela, A Coruña, Madrid или Seville се добри алтернативи. Од таму лесно можеш да фатиш копнен превоз назад кон Португалија или каде и да си тргнал.
Меѓу Лисабон и Порто има чести возови, па ако успееш да се пренасочиш кон еден од тие градови, патувањето ќе ти биде брзо и лесно.
Од јужна Португалија, има автобуси и регионални возови што го поврзуваат Фаро со Лисабон и другите места.
Ако минуваш граници, провери си ги документите и личната карта — особено ако не си државјанин на ЕУ, ЕЕА или Швајцарија.
Имаш право да бидеш пренасочен „најбрзо што може“. Ако летовите на авио-компанијата се преполни, барај да ти го одобрат билетот кај друг превозник. Биди кул, ама решителен. Целта е да стигнеш што побрзо, не мора да останеш со истата компанија.
Ако леташ од Лисабон до Барселона и те извадат од летот, а ти понудат друг лет 3 часа подоцна — ако стигнеш со помалку од 3 часа задоцнување, веројатно ќе добиеш €200 (50% од €400). Ако задоцниш повеќе, тогаш си на €400. Без разлика, треба да ти дадат ваучери за храна и пијалак.
На пример, ако леташ од Лисабон до Сао Паоло, пребукирањето може да биде баш проблем. Долгите летови брзо се полнат. Ако стигнеш со повеќе од 4 часа задоцнување, обично добиваш €600. Ако некако те пренасочат и стигнеш со помалку од 4 часа доцнење (ретко, ама можно преку партнери), тогаш обештетувањето паѓа на €300.
Имаше лет Порто–Лисабон–Париз на една карта, те извадија од првиот лет и ја утна врската. Важно е кога стигаш во Париз. Ако си касниш 3+ часа, обично ти следуваат 400 евра за патувања во ЕУ над 1.500 км. Провери дали новиот план е на една карта и барај заштита ако некој дел од патот изгледа ризично за ново доцнење.
EU261 покрива стандардна компензација и грижа за патници. Монреалската конвенција може да покрие дополнителни, докажани трошоци од доцнење — како хотелски ноќи или изгубени неповратни резервации — особено на меѓународни летови. Чувај ги сите сметки. Не е автоматска исплата како EU261, ама е добра резерва ако реалните трошоци ти се поголеми од фиксната компензација.
Не прифаќај ваучер без да прашаш за кеш. Јасно побарај исплата на сметка.
Не си оди без документ. Едноставна потврда за одбиено качување може многу да помогне подоцна.
Не плаќај сè од свој џеб без да провериш дали има ваучери. Ако мораш, чувај ги сите сметки.
Не мисли дека не ти следува ништо само затоа што персоналот не спомнал компензација. Многу не кажуваат, или се фокусираат само на нови рути.
Можеш сам да се бориш — ама со формулари, допишувања и правни термини, лесно се губи волјата. Ако сакаш да си го скратиш макањето, Trouble Flight ја презема целата работа од почеток до крај.
Само фрли ги деталите од летот во Калкулаторот за надомест и ќе добиеш проценка колку пари можеш да добиеш. Брзо и лесно ќе си направиш слика за тоа што те чека. Само имај на ум, ова не е официјална понуда — гледај го како корисна насока, не како гаранција.
Trouble Flight работи по принцип „нема добивка, нема трошок“. Ако не успеат да ти извадат надомест, не плаќаш ништо. Ако успеат, земаат 25% провизија (плус ДДВ). Ако мора да се оди на суд, има дополнителна „Судска провизија“ од 50% (со ДДВ). Секогаш ќе те известат пред да се направи некој чекор, така што нема да има непријатни изненадувања.
Директни преговори со авиокомпанијата за да ти го добијат надоместот што ти следува.
Ескалација кога е потребно, па дури и правни постапки ако мора.
Документи и рокови — тие се грижат за сè, за да не ти пропадне случајот.
Собери неколку работи — колку повеќе имаш, толку побрзо ќе се заврши:
Потврда за резервација и број на е-билет
Boarding pass (или скриншот од мобилниот пас)
Белешка за одбиено качување, или каква било писмена изјава од авиокомпанијата
Комуникација од авиокомпанијата (мејлови или СМС) за одбивањето или пренасочувањето
Сметки за храна, превоз, хотел — ако си платил нешто поради проблемот со летот
Лична карта и контакт информации за секој патник во групата
💡 Советче: Ако сè уште си на аеродромот, замоли некој од персоналот да ти го означи ПНР-от (резервацијата) дека си одбиен поради препродадени места, и да ти даде некоја писмена потврда — дури и обичен принт може да ти користи подоцна.
Само ако е стварно корисен и вреден за тебе. Парична компензација ти следува по закон, и тоа не значи дека нема да те пренасочат. Можеш да побараш трансфер на сметка наместо ваучер — мирно, јасно и во писмена форма.
Да, можеш да побараш пренасочување што е можно побрзо, дури и ако тоа значи да леташ со друг превозник. Биди упорен: целта е да стигнеш што побрзо до крајната дестинација, не да се држиш до нивниот распоред.
Не. Пренасочувањето и компензацијата се две различни работи. Единствено може да ти ја намалат за 50% ако стигнеш во рок од 2/3/4 часа, зависно од растојанието.
Ако си се пријавил сам, тогаш преговараш за друга понуда што можеби не вклучува EU261 компензација. Ако веќе се нудиш, преговарај паметно: загарантирано место на следниот лет, хотел ако треба, пристап до лаунџ, и добра компензација. Сè нека биде напишано.
Понекогаш една добра реченица прави чуда.
„Сакам да патувам како што ми е резервирано. Ако ме одбиете без моја волја, потврдете ми дека имам право на компензација според EU261 и дајте ми ваучери за храна додека чекам.“
„Можете ли да ме пренасочите на првиот слободен лет, дури и преку друга компанија ако немате места? Сакам да стигнам што побрзо до крајната дестинација.“
„Преферирам компензација преку банкарски трансфер наместо ваучер. Ве молам забележете го тоа во мојот фајл.“
„Пошто ми дадоа хотел поради преполн лет, ми треба и превоз до таму и назад, плус ваучери за храна – тоа ми следува според правото на грижа.“
Чекирај се рано: Преполните летови најчесто ги закачуваат оние што доаѓаат последни. Не е гаранција, ама раното чекирање може да помогне.
Рачен багаж ако можеш: Ако те пренасочат во последен момент, барем нема да се грижиш за куферот.
Знај ги алтернативите: Лисабон или Порто, или Фаро ако си на југ – можеш сам да предложиш паметна рута, наместо да чекаш што ќе ти дадат.
Сликај сè: Табли со поаѓања, промени на гејтови, редици – сето тоа ти помага да си го потврдиш времето и ситуацијата.
Летови што тргнуваат од ЕУ/ЕЕА/Велика Британија се покриени со EU261, без разлика на авиокомпанијата.
Летови што слетуваат во ЕУ/ЕЕА со европска авиокомпанија – исто така покриени.
Ако леташ само надвор од ЕУ со неевропска компанија, EU261 можеби не важи – ама Монреалската конвенција може да помогне ако имаш документирани финансиски загуби.
Ако не си сигурен, не се замарај со правни финеси – Trouble Flight е тука баш за такви работи.
Барањата до авиокомпаниите знаат да траат со недели или месеци, особено ако има допишување или правни чекори. Не се откажувај ако не ти одговорат веднаш. Чувај ги документите, праќај потсетници, и ако ти здосади – препушти го на некој друг. Упорноста се исплати – буквално.
Ако те избркаа од лет со TAP Portugal, тоа може да ти ги расипе плановите, ама не мора да значи дека ќе си го сносиш целиот трошок и стрес. Имаш солидни права – до 600 евра по патник во зависност од растојанието, плус храна, хотел ако треба, и нов лет што е можно побрзо. Ако ти се врти во глава од идејата да бркаш мејлови и да цитираш регулативи пред зафатени шалтери, Trouble Flight може да ти ја олесни работата.
Почни со Калкулаторот за надомест – ќе добиеш брза проценка (информативна е, не е обврзувачка). Потоа можеш да им ја препуштиш целата работа – без победа, без провизија. Ако успеат, земаат 25% провизија плус ДДВ, а ако случајот оди на суд, има дополнителна „Судска провизија“ од 50% (со ДДВ). Ти си фокусиран на твоите планови, тие се фокусирани на тоа да ти ги вратат парите што ти следуваат.
Доста си чекал на капија. Време е да ти се исплати искуството со преполн лет.